انواع نخ بخیه (جراحی) و کاربرد آن
نخ بخیه در حال حاضر ۷ نوع می‌باشند و بر اساس ماهیت نخ مصرفی به دو دسته مجزا تقسیم می‌شوند:
- نخ جراحی قابل جذب
- نخ جراحی غیر قابل جذب
نخ بخیه قابل جذب
به دو دسته طبیعی و مصنوعی تقسیم می‌شوند:
نخ‌های بخیه قابل جذب طبیعی
به این نخ‌ها کاتگوت (CATGUT) نیز گفته می‌شود. این نخ‌ها در کارخانه سوپا و از روده گاو و گوسفند تولید می‌شود و خود به دو دسته تقسیم می‌شوند.
- نخ‌های پلین (PLAIN) با علامت اختصاری P
- نخ‌های کرومیک (CHROMIC) با علامت اختصاری C
با توجه به ماهیت پروتئینی، این نخ‌ها با فرآیند ترمیمی نسوج بدن سازگار می‌باشند. مطابق با استانداردUSP (یک استاندارد جهانی آمریکایی برای نخ و سوزن‌های جراحی) مدت زمان جذب برای نخ‌های پلین بین ۷ تا ۱۴ روز بر حسب سایز نخ بخیه در نسوج مختلف بدن میباشد.
هرچه قطر نخ بیشتر باشد زمان جذب بالاتر خواهد بود. نخ‌های پلین بیشتر در نقاط سطحی بدن و برای دوختن زیر جلد و عروق سطحی و گاهی در جراحی‌های پلاستیک برای دوختن پوست و زیر پوست استفاده می‌شود.
با کروم کردن نخ پلین نخ کرومیک به دست می آید. به علت کروم اندود کردن این نخ‌ها زمان جذب نخ افزایش می‌یابد که مطابق با استاندارد USP زمان جذب برای نخ‌های کرومیک بین ۱۴ تا ۲۸ روز میباشد.
این نخ بخیه معمولاً در نقاط عمیق تر بدن و بستن سر رگها و دوختن عضلات استفاده می‌شود. در آزمایشگاه مرکزی کارخانجات سوپا برای بالا بردن ضریب اطمینان کیفی نخ‌های کاتگوت آزمون‌های زیر اجرا می‌شود:
- آزمون مقاومت نخ
- اطمینان از اتصال محکم نخ و سوزن
- آزمون بررسی مدت زمان جذب
- آزمون اندازه‌گیری PH نخ
- تعیین درصد املاح کروم موجود در نخ‌های کرومیک
- قدرت استحکام گره
- تطبیق نخ با استانداردهای بین المللی
نخ‌های بخیه قابل جذب مصنوعی
شامل نخ سوپابن (SUPABON) یا باندک است که به آن ویکریل یا گلیکولیت نیز می‌گویند و با حرف اختصاری B نشان داده می‌شود. این نخ از الیاف بافته شده از جنس پلی گلیکولیک اسید (P.G.A) با پوشش پلی گلاید ساخته شده است. این پوشش باعث نرمی و لغزندگی فوق العاده نخ نشده و اصطحکاک بین نخ بخیه و نسوج را به حداقل، و کیفیت گره را به بهترین سطح می‌رساند.
نخ جراحی غیرقابل جذب
این نخ‌ها به دو دسته تقسیم می‌شوند:
- نخ‌های غیر قابل جذب طبیعی
- نخ‌های غیر قابل جذب مصنوعی
نخ‌های غیر قابل جذب طبیعی
سیلک (SILK) میباشد و با حروف اختصاری S مشخص می‌شود. این نخ از جنس ابریشم طبیعی تابیده شده میباشد. نخ بخیه و سوزن‌های سیلک بیشتر برای دوختن پوست روده غلاف ماهیچه‌ها و گره زدن سر عروق استفاده می‌شود که در این نقاط بر حسب نوع سوزن مصرفی به کار برده می‌شوند.
نخ‌های بخیه غیر قابل جذب مصنوعی سوپا
نخ‌های غیر قابل جذب مصنوعی به سه دسته تقسیم می‌شوند:
- نخ بخیه نایلون
- نخ بخیه پلی پروپیلن
- نخ بخیه P.V.D.F
نخ نایلون Monofil Polyamid با علامت اختصاری N
یکی از نخ‌های غیر قابل جذب بر مصرف نایلون میباشد. این نخ‌ها نرم نیستند ولی سطحی بسیار صاف دارند و به همین دلیل در هنگام استفاده از این نخ‌ها باید فقط از گره ضربدری دوبل استفاده کرد تا از باز شدن گره جلوگیری شود.
نخ بخیه نایلون برای دوختن پوست، غلاف ماهيچه و عروق و چشم استفاده می‌شود. این نخ معمولا بعد از ۱۰ سال مولکول‌هایش از هم پاشیده و باز می‌شود و در واقع از بین می‌رود.
نخ و سوزن نايلون لوپ Loop
این نخ و سوزن با کد N مشخص می‌شود شکل سوزن این نخ با حروف L در راهنمای کد نشان داده می‌شود که مخفف Loop میباشد و عبارت است از یک سوزن و یک رشته نخ که دو سرآن نخ در انتهای سوزن فیکس شده باشد. در شرایطی که جراح نیاز به استحکام بیشتر نخ داشته باشد مثل دوختن غلاف روی ماهیچه از آن استفاده می‌شود. نخ و سوزن نایلون لوپ معمولا با نخ نایلون صفر و یک مصرف دارد.
نخ پلی پروپیلن (POLY PROPYLENE) با علامت اختصاری L
این نخ از نخ‌های غیر قابل جذب است و به دلیل درصد حساسیت کمتری که نسبت به نخ نایلون در بدن بیماران ایجاد می‌کند و همچنین به دلیل نوع گره آن که بسیار با دوامتر و در عین حال کم حجم‌تر از نخ نایلون میباشد در بیشتر عملهای قلب و عروق مصرف می‌شود.
نخ‌های جراحی میکرو و کاربرد آن
این نخ‌ها از سایز ( 6/0 تا 11/0 ) و بیشتر از جنس نایلون و سیلک و گاهی از جنس سوپابن و پلی‌پروپیلن در سالن میکرو کارخانجات نخ و سوزن سوپا مونتاژ و بیشتر در عملهای میکروسکوپی و چشمی کاربرد دارد.
نخ‌های جراحی دو سوزنه
عبارت است از یک تکه نخ که به هر یک از دو سر آن یک سوزن مونتاژ شده باشد و در عملهای چشمی، عروقي و قلب و برای دوختن سررگ‌ها و بدنه رگها از آن استفاده می‌شود.
و بیشتر در سایز (4/0 تا 11/0) و به دلیل ضخامت کم و احتمال زیاد پاره شدن نخ بخیه، برای اینکه بتوان در صورت جدا شدن یک سوزن با سوزن دیگر کار را ادامه داد.
از این نخ و سوزن‌ها استفاده می‌شود و با علامت اختصاری مشخص می‌شود. در آزمایشگاه مرکزی کارخانجات سوپا برای بالا بردن ضریب اطمینان کیف کلیه نخ و سوزن‌ها، آزمون‌های زیر انجام می‌شود.
- آزمون مقاومت نخ
- آزمون اطمینان از اتصال محکم نخ و سوزن
- آزمون قدرت استحکام گره
- تطبيق نخ با استانداردهای بین المللی
نخ بخیه بدون سوزن و کاربرد آن
- کرومیک بدون سوزن برای بستن سر رگها و بعضی از نسوج استفاده می‌شود.
- پلین بدون سوزن برای بستن سر رگها سطحی‌تر استفاده می‌شود.
- سیلک بصورت تک رشته‌ای و چند رشته‌ای مورد مصرف دارد و برای بستن سر رگ‌های عمقی، البته رگ‌هایی که بزرگتر هستند و مقاومت نخ و جذب نشدن آن نقش مهمی را ایفا می‌کند استفاده می‌شود.
همچنین ضمائم روده هنگام عملهای شکم با سیلک که از مقاومت زیادی برخوردار است گره زده می‌شود. بطور معمولی سیلک بطول ۴۵ سانتی‌متر، ۶۰ سانتی‌متر و از نظر تعداد رشته‌ها، ۸ رشته‌ای بسته‌بندی می‌شود ولی بر حسب سفارش طول و رشته‌های مورد تقاضا قابل تولید است.